Narodziny dziecka to szczególny czas pełen wzruszeń i emocji. Mimo, że cała nasza uwaga skupiona jest na nowym członku rodziny, jako rodzice musimy pamiętać także o dopełnieniu urzędowych formalności związanych z pojawieniem się na świecie naszego dziecka. Warto jeszcze przed porodem zapoznać się ze wszystkim, co będzie należało do Twoich obowiązków, kiedy dziecko się urodzi. Jak załatwić te formalności? I jakie świadczenia możesz uzyskać z tytułu urodzenia dziecka? O tym w poniższym wpisie.
Uzyskanie odpisu aktu urodzenia dziecka oraz numeru PESEL
Jedną z najważniejszych formalności po porodzie dziecka jest uzyskanie odpisu aktu jego urodzenia oraz numeru PESEL. Dokument ten jest niezbędny do uzyskania zasiłku macierzyńskiego.
W ciągu 21 dni od dnia urodzenia dziecka, musisz zgłosić ten fakt do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejscowości, w której dziecko przyszło na świat (przykładowo, jeśli dziecko urodziło się w szpitalu w Bielsku-Białej, właściwy będzie USC w Bielsku-Białej). Najczęściej takiego zgłoszenia dokonuje tata dziecka, ale może to zrobić oczywiście także mama. Zgłoszenia można dokonać także przez pełnomocnika. Zgodnie z polskim prawem rodzice mogą nadać maluszkowi nie więcej niż dwa imiona.
Zgłoszenia można dokonać w dwojaki sposób – osobiście, udając się z dowodem osobistym do USC i tam zgłaszając kierownikowi urodzenie dziecka albo przez Internet – za pomocą e-usługi elektronicznego zgłaszania narodzin dziecka. WAŻNE! Warunkiem skorzystania z opcji zgłoszenia narodzin dziecka przez Internet jest posiadanie profilu zaufanego.
Po zarejestrowaniu urodzenia internetowo w USC, odpis aktu urodzenia zostanie przesłany zgłaszającemu w formie papierowej lub elektronicznej wraz z powiadomieniem o nadanym numerze PESEL oraz zaświadczeniem o zameldowaniu.
WAŻNE! Aby skutecznie zgłosić narodziny dziecka, USC musi otrzymać ze szpitala kartę urodzenia dziecka. Taka kartę lekarz lub położna przekazuje do USC najpóźniej 3 dni od jej wystawienia.
A co, jeśli nie zgłoszę faktu urodzenia dziecka w USC?
Jeśli nie zgłosisz faktu urodzenia dziecka do Urzędu Stanu Cywilnego w ciągu 21 dni – kierownik USC sam wybierze imię dla twojego dziecka i zarejestruje jego urodzenie. Zrobi to na podstawie karty urodzenia przesłanej przez lekarza lub położną.
Urlop macierzyński
Po urodzeniu dziecka, mama powinna złożyć wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego) wraz z podaniem jego wymiaru oraz daty rozpoczęcia. Taki wniosek należy złożyć do pracodawcy (umowa o pracę) lub zleceniodawcy (umowa zlecenie). Wraz z wnioskiem trzeba przedstawić skrócony odpis aktu urodzenia dziecka.
Ważne, żebyś przesłała taki wniosek w terminie 21 dni od dnia urodzenia dziecka. Jest to istotne dla celów ustalenia wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Do ZUS składasz bezpośrednio wniosek o zasiłek macierzyński, gdy prowadzisz własną działalność gospodarczą lub prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Na podstawie złożonego wniosku otrzymasz zasiłek macierzyński.
Zgłoszenie urodzenia dziecka do pracodawcy – ubezpieczenie dziecka
W terminie 7 dni od dnia urodzenia dziecka rodzice powinni zgłosić ten fakt swojemu pracodawcy. Zarówno mama jak i tata powinni zgłosić urodzenie dziecka do działu kadr. Dzięki takiemu zgłoszeniu możesz korzystać z uprawnień lub świadczeń, które przysługują rodzicom (np. z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, tacierzyńskiego, ojcowskiego, wychowawczego, zasiłku opiekuńczego czy dni wolnych z okazji narodzin dziecka).
Jeden z rodziców powinien także zgłosić dziecko do ubezpieczenia. Należy wybrać, w którym zakładzie pracy dziecko będzie ubezpieczone – nie może ono być ubezpieczone w dwóch zakładach pracy.
W przypadku, gdy któryś z rodziców nie pracuje lub nie pracują oboje, zgłoszenia narodzin dziecka do ubezpieczenia należy dokonać we właściwym urzędzie pracy. Urząd weźmie na siebie obowiązek ubezpieczenia dziecka.
Po urodzeniu dziecka mama powinna złożyć wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego (rodzicielskiego) wraz z podaniem jego wymiaru i daty rozpoczęcia.
WAŻNE! Jeśli prowadzisz własną działalność gospodarczą, to sama zgłaszasz dziecko do ubezpieczenia.
Zapisanie dziecka do przychodni
Najlepiej jeszcze przed porodem wybrać lekarza rodzinnego lub pediatrę dla swojego dziecka. Jeśli jednak nie zrobiłaś tego przed porodem, to po porodzie należy się udać do wybranej przez siebie poradni, wypełnić formularz wyboru danej placówki służby zdrowia oraz lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Pierwsza wizyta lekarska powinna odbyć się ok. 4-6. tygodnia życia dziecka.
Uznanie ojcostwa
Jeżeli nie jesteście małżeństwem, a chcecie żeby ojciec dziecka był traktowany jako pełnoprawny rodzic, należy dokonać uznania ojcostwa. Uznanie ojcostwa następuje, kiedy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem USC, że jest ojcem dziecka. Dodatkowo matka dziecka musi potwierdzić ten fakt (w tym samym momencie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny). Rodzice otrzymują wtedy zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa.
Jeśli nie udało się Wam uznać ojcostwa przed porodem, musicie uczynić to po porodzie. Najlepiej wówczas załatwić to razem ze zgłoszeniem urodzenia dziecka.
WAŻNE! O ile zgłoszenia urodzenia dziecka można dokonać przez Internet, to nie można uznać ojcostwa przez Internet.
Więcej o uznaniu ojcostwa w osobnym wpisie.
Świadczenie wychowawcze 500+
Po urodzeniu dziecka można złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze 500+. Jest to świadczenie w wysokości 500 zł miesięcznie, które przysługuje na wszystkie dzieci do ukończenia 18. roku życia, bez względu na dochody uzyskiwane przez rodzinę. Wniosek o to świadczenie można złożyć osobiście w placówce, pocztą lub bez wychodzenia z domu – poprzez ePuap, za pośrednictwem banku lub portalu emp@tia.
W przypadku noworodków, wniosek należy złożyć do 3 miesięcy od dnia narodzin, żeby otrzymać wyrównanie świadczenia za ten czas. W przeciwnym wypadku dostaniesz świadczenie od miesiąca złożenia wniosku.
Dodatkowe jednorazowe świadczenie, tzw. Becikowe
Tzw. becikowe to jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Można się o nie ubiegać do 12 miesięcy od urodzenia dziecka. Becikowe wypłacane jest jednorazowo w wysokości 1000 zł na dziecko. Mogą się o nie ubiegać: matka lub ojciec dziecka, opiekun prawny albo opiekun faktyczny dziecka, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922 zł netto. Kolejnym warunkiem określonym w ustawie o świadczeniach rodzinnych jest pozostawanie przez kobietę pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu.
WAŻNE! Żeby złożyć wniosek o Becikowe musisz mieć nadany numer PESEL dziecka, dlatego zanim złożysz taki wniosek, zarejestruj dziecko w USC.
Wniosek o Becikowe należy złożyć w Urzędzie Gminy lub w Ośrodku Pomocy Społecznej właściwej dla miejsca zamieszkania rodziny. Możesz go złożyć też nie wychodząc z domu za pośrednictwem kanału emp@tia.
Świadczenie rodzicielskie, tzw. Kosiniakowe
O świadczenie rodzicielskie, czyli tzw. Kosiniakowe mogą ubiegać się mamy, którym nie przysługuje urlop macierzyński (rodzicielski), a zarazem zasiłek macierzyński. Świadczenie to przysługuje również mamom, których zasiłek macierzyński jest niższy niż 1000 złotych miesięcznie (te mamy otrzymują wyrównanie). Głównie zatem chodzi tu o mamy, które są studentkami, rolnikami, osobami zatrudnionymi np. na podstawie umowy o dzieło, mamy prowadzące działalność gospodarczą lub bezrobotne. Warunkiem jego otrzymania jest brak prawa do zasiłku macierzyńskiego.
Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć w terminie 3 miesięcy od dnia urodzenia dziecka. Wówczas otrzymasz je z wyrównaniem za okres wstecz do momentu urodzenia. Gdy wniosek wpłynie po 3 miesiącach od urodzenia, świadczenie otrzymasz od dnia złożenia wniosku. Nie otrzymasz wtedy pieniędzy za okres wstecz.
Świadczenie przysługuje niezależnie od dochodu i wynosi 1000 złotych miesięcznie przez rok (przy jednym dziecku).
Złożenie wniosku jest bezpłatne. Składasz go w Ośrodku Pomocy Społecznej właściwej dla miejsca zamieszkania. Możesz go złożyć też nie wychodząc z domu za pośrednictwem kanału emp@tia.
Do wniosku trzeba załączyć odpis aktu urodzenia dziecka. Dlatego przed złożeniem wniosku musisz zarejestrować dziecko w USC.